İğneada Mantar Toplama Rehberi: Hangi Mevsimde Ne Bulunur?

Trakya’nın incisi İğneada, yazın güneş ve deniz tutkunlarını ağırlasa da, doğa ile gerçek anlamda bütünleşmek isteyenler için asıl sezon sonbahar yağmurlarıyla başlar. Yaprakların sarıdan kızıla döndüğü o büyülü günlerde, İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı tabanında doğanın en gizemli ve lezzetli hazineleri uyanır: Yabani mantarlar.

Sadece bir yürüyüş aktivitesi değil, aynı zamanda bir gastronomi macerası olan mantar avcılığı (mushroom hunting), İğneada’da bir ritüeldir. Bu rehberde, sepetinizi hangi mantarlarla doldurabileceğinizi, nelere dikkat etmeniz gerektiğini ve topladığınız hazineleri nasıl pişireceğinizi en ince detayına kadar anlattık.

İğneada mantar toplama

İğneada Mantar Toplama Açısından Neden Özeldir?

Mantar, nemi ve zengin toprağı sever. İğneada Longoz Ormanları, dünyada nadir görülen “subasar” yapısıyla bu şartları kusursuzca sağlar.

• Toprak Yapısı: Yüzyıllardır biriken yaprak çürüntüleri (humus), toprağı mineral açısından inanılmaz zenginleştirir.
• Ağaç Çeşitliliği: Mantarlar ağaç kökleriyle simbiyotik (ortak) yaşam sürer. İğneada’daki meşe, dişbudak, kayın ve kızılağaç popülasyonu, farklı mantar türlerinin bir arada çıkmasına olanak tanır.
• İklim: Karadeniz’in nemli havası ve Istranca Dağları’nın serinliği, mantar sezonunun uzun sürmesini sağlar.

İğneada Ormanlarının “Büyük Üçlüsü”: Hangi Mantarı Aramalısınız?

1. Ormanın Turuncu Altını: Kanlıca Mantarı (Lactarius Deliciosus)

Bölge halkı tarafından “Melki” veya “Çintar” olarak da bilinen Kanlıca, İğneada’nın tartışmasız kralıdır.

• Sezonu: Genellikle Ekim ortasında başlar, Kasım sonuna kadar devam eder. Bol yağmur ve ılık hava varsa Aralık başına kadar sarkabilir.
• Nerede Bulunur? Özellikle çam ağaçlarının iğne yapraklı döküntülerinin altında ve meşelik alanlarda saklanır. Tümsek yapmış yaprak öbeklerini hafifçe kaldırmayı deneyin.
• Ayırt Edici Özelliği: Şapkasının altı ve sapı turuncudur. Kesildiğinde veya zedelendiğinde turuncu renkte bir sıvı (süt) salgılar. Bu, onun en belirgin kimliğidir.

2. Şeflerin Gözdesi: Porçini (Boletus Edulis)

Halk arasında “Ayı Mantarı” veya “Fesleğen Mantarı” olarak bilinir. İtalyan mutfağının vazgeçilmezi olan bu tür, İğneada’nın iç kısımlarında bulunur.

• Görünüşü: Şapkasının altı süngerimsi yapıdadır (lamelli değildir). Sapı kalındır ve fındık/ceviz aromalı bir kokusu vardır.
• Kullanımı: Hem taze yenir hem de kurutularak kışın çorbalara ve risottolara katılır.

3. Baharın Müjdecisi: Kuzugöbeği (Morchella)

Eğer yolunuz İğneada’ya ilkbaharda (Nisan-Mayıs) düşerse, gözleriniz Kuzugöbeği mantarını arasın.

• Değeri: Ekonomik değeri çok yüksektir ve çok nadir bulunur.
• Yeri: Genellikle yanmış orman arazilerinde, dişbudak ve karaağaç diplerinde tek tek değil, koloniler halinde çıkar.

Mantar Avında Hayat Kurtaran İpuçları ve Güvenlik

Doğa cömerttir ancak hata kabul etmez. İğneada’da güvenli bir mantar turu için şu kuralları asla çiğnemeyin:

1. Altın Kural: %100 emin olmadığınız hiçbir mantarı sepete atmayın. “Benzerlik” mantar dünyasında ölümcül olabilir. Şüpheye düştüğünüz anda o mantarı bırakın.
2. Plastik Poşet Yasak: Mantarları asla plastik poşete koymayın. Havasız kalan mantar dakikalar içinde bozulmaya başlar ve toksin üretebilir. Mutlaka hasır sepet kullanın. Sepet, mantarın sporlarının ormana dökülmesine ve seneye tekrar üremesine de yardımcı olur.
3. Kökünden Sökmeyin: Mantarı topraktan bir havuç gibi çekip çıkarmayın. Bu, toprağın altındaki misel yapısına (mantarın asıl gövdesine) zarar verir. Keskin bir çakı ile sapın toprağa yakın kısmından kesin.
4. Rehbersiz Derine Girmeyin: Longoz ormanları sık ve karmaşıktır. Yön duygunuzu kaybetmeniz kolaydır. Telefon sinyalinin çekmediği yerler olabilir. İğneada Doğa Rehberleri ile iletişime geçmek veya bilinen patikalardan ayrılmamak en iyisidir.

Topladığımız Mantarları Nasıl Pişirelim?

İğneada usulü en lezzetli tarif basittir: Tereyağlı Kanlıca Kavurması. Mantarları yıkamak yerine nemli bir bezle silin (su çekerse lezzeti azalır). İri parçalar halinde doğrayın. Tavada erittiğiniz bol tereyağına atın. Suyunu salıp çekene kadar kavurun. Üzerine çok az kekik ve tuz ekleyin. İşte ormanın tadı!

Doğaya Saygı

İğneada bize bu lezzetleri sunarken, bizden de saygı bekler. Sadece yiyebileceğiniz kadarını toplayın, yavru mantarları büyümeleri için bırakın ve ormanda ayak izinizden başka bir şey bırakmayın. Bu hafta sonu rotanızı İğneada’ya çevirin ve İğneada Konaklama Seçenekleri arasından doğa içindeki bir pansiyonu seçerek bu deneyimi yaşayın.

❓ Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Soru: İğneada’da mantar toplamak yasak mı? Cevap: Milli Park sınırları içerisinde ticari amaçlı (kamyonlarla) toplamak yasaktır ve izne tabidir. Ancak bireysel olarak, ailenizle yiyeceğiniz kadar (amatörce) toplamak genellikle tolere edilir. Yine de Milli Park girişindeki görevlilerden güncel bilgiyi almanız önerilir.

Soru: Mantar toplamak için en iyi saat hangisidir? Cevap: Sabahın erken saatleri, güneşin henüz tam yükselmediği ve çiyin yerde olduğu zaman dilimi en verimli saattir. Hem mantarlar daha tazedir hem de üzerlerindeki parlamadan dolayı daha kolay fark edilirler.

Soru: İğneada’da zehirli mantar var mı? Cevap: Evet, İğneada ormanlarında “Köygöçüren” (Amanita phalloides) gibi ölümcül zehirli mantar türleri de bulunur. Bu yüzden sadece çok iyi bildiğiniz türleri toplamalı, emin değilseniz yerel köylülere danışmalısınız.

Soru: Mantar toplama turları düzenleniyor mu? Cevap: Evet, özellikle sonbahar aylarında İstanbul çıkışlı günübirlik veya konaklamalı “İğneada Mantar Avı ve Doğa Yürüyüşü” turları düzenlenmektedir.